Menu

Słownik

Sygnatura (średniowieczne – oznaczenie, pieczęć; łac. signare – znaczyć, pieczętować) – znak lub ciąg znaków stanowiący jednoznaczny, niepowtarzalny identyfikator obiektu, przedmiotu lub dokumentu, np. na  szklanym wazonie, porcelanowych figurkach/ serwisach/ filiżankach, wyrobach posrebrzanych i srebrnych, obrazach, zabytkach techniki wykonanych przez określonego producenta artystę.

Przeważnie obecność sygnatury pomaga w szczegółowej identyfikacji przedmiotu a także często podnosi jego wartość. 

Poniżej przykłady kilku sygnatur szklanego wazonu huty Niemen z lat 20tych, srebrnych świeczników sygnowanych Malcz, obrazu (akwareli) Juliana Fałata, porcelanowego naczynia firmy Rosenthal z Hitlerowskiej kantyny.

 

Srebra Sygnatury i przeliczniki- Prawie wszystkie przedmioty wykonane ze srebra posiadają tak zwaną puncę (cechę probierczą określającą metal (srebro) i jego udział w stopie).

Wybijane były najczęściej młoteczkiem lub puncyną. Stosowane były w celu identyfikacji przedmiotów powiązania  z określonym państwem , miastem a często konkretnym zakładem złotniczym i nawet samym złotnikiem który stosował swoje monogramy. 

 

Sam przy identyfikacji sreber korzystam często ze stron

TCP-JPG_1931

Zdjęcie 2 z 3

 

Karafka – naczynie  w kształcie zbliżonym do butelki o nieco powiększonej bańce. Wykonane najczęściej ze szkła lub szkła kryształowego i zwieńczone  korkiem wykonanym z tego samego materiału lub korkiem naturalnym zdobionym srebrem lub materiałami szlachetnymi.

Karafka służy do przechowywania  alkoholi wódek, win, nalewek. Alkohol przelewany jest do karafki również gdy chcemy aby uroczysty stół pięknie wyglądał  nie koniecznie ze sklepowymi butelkami.

Biedermeier – styl w sztuce (głównie w meblarstwie i dekoratorstwie) panujący w I połowie XIX w. głównie na terenie Niemiec i Austrii. Charakteryzował się częstym wykorzystaniem motywów kwiatowych oraz bardzo dużym stopniem realizmu. Dlatego też mówi się, że biedermeier był sztuką mieszczan dla mieszczan.
Empire– Po zakończeniu rewolucji francuskiej w 1795 roku rozwinął się nowy styl dworski który swój szczyt osiągnął w okresie  panowania cesarza Napoleona i trwał do około 1830 roku. Styl ten otrzymał nazwę Empire pochodzącą od nazwy cesarstwa Napoleona.  Jego charakterystyczną cechą było całkowite zapożyczanie  form rzymskich i greckich pozbawione jakiegokolwiek wyboru. Meble okresu  Empire  komponowane były  o  zasady ścisłej symetrii. Dominują w niech gładkie płaszczyzny i proste linie. Meble skrzyniowe rzadko posiadały  nogi znane z poprzedniej epoki, teraz ich bryła podtrzymywana była na  masywnym cokole leżącym bezpośrednio na podłodze. Nawet niektóre meble o konstrukcji szkieletowej jak stoły, lustra czy łoża otrzymały ciężki cokół. Lekkość z poprzedniej epoki  która była tak akcentowana smukłymi nogami zupełnie zanika wśród mebli dworskich . Te z mebli które nie posiadały pierwowzoru w starożytności narzucano pseudo antyczny styl, używając odpowiednich elementów architektonicznych czy zdobniczych.
Ciężkie i  monumentalne formy mebli ożywiano dekoracją ze złoconego brązu, któremu nadawano charakter antycznych ornamentów. Głównymi motywami dekoracji okresu empiru były obok elementów architektonicznych, uskrzydlone postacie antycznych bogiń, muz w całej okazałości lub jako popiersia i głowy. Ciekawym motywem była pszczoła – emblemat Napoleona, który zastąpiono później literą N czasami występująca w otoczeniu wieńca laurowego. Inne ornamenty to rózgi liktorskie, lwy , łabędzie , girlandy, liście akantu, liście palmowe, wazony, rogi obfitości  oraz motywy egipskie ze sfinksem. Spośród zestawu dekoracji empirowej nie sposób nie wspomnieć o rzeźbionych postaciach kobiet, sfinksów czy łabędzi jakie pojawiły się w szczytowym okresie rozwoju tego stylu.
Czasami elementy te stawały się samodzielnym członem mebla np. w postaci nóg czy podpór bocznych foteli.  Natomiast stosowanej wcześniej z upodobaniem intarsji używano tylko  do wykańczania wnętrz sekreterów.

 

Secesja – Secesja to międzynarodowy kierunek w sztuce, który rozwinął się na terenie Europy na przełomie XIX i XX wieku. Jego wypływ widoczny był we wszystkich dziedzinach sztuki, a szczególnie w architekturze, rzeźbie i malarstwie. Secesja wywodzi się z Anglii. Jej prekursorami byli W. Morris i W. Blake. Kierunek zakładał zerwanie z panującym historyzmem oraz tradycją. Ponadto  artyści secesyjni dążyli do całkowitego ujednolicenia stylu.
Cechą malarstwa secesyjnego jest odcięcie się od tradycji i renesansowej wizji przedstawiania rzeczywistości na płaszczyźnie, poza tym w tym nurcie widoczne są:
duża dekoratywność,
asymetria,
stosowanie krzywych linii i opływowych zakończeń.
Tym, w czym specjalizowali się malarze secesyjni, była linia. Za jej pomocą komponowane były nieregularne kształty, o lekkiej i delikatnej konstrukcji.
Malarstwo secesyjne jest znane również z ornamentyki. Wynikła ona z bacznej obserwacji natury. Artyści lubowali się w malowaniu roślin, np. lilii, kalii, irysów i rumianków oraz wiotkich ptaków, m.in. łabędzi, żurawi i pawi. Poza tym na obrazach pojawiały się owady (motyle, ważki) oraz ludzkie postaćci, przede wszystkim smukłe kobiety. Niekiedy ich pozy przybierały bardziej erotyczny charakter, a ciało było nagie.

 

 
Art deco – styl w sztuce (głównie w malarstwie, architekturze i wzornictwie przemysłowym), którego rozkwit przypada na lata 1920 – 1940. Był wyrazem sprzeciwu wobec panującej dotychczas secesji. Cechami charakterystycznymi dla tego stylu były przede wszystkim zgeometryzowanie form, maksymalna jasność przekazu oraz żywa kolorystyka.
Bauhaus – uczelnia, która powstała w wyniku połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych w Weimarze. Początkowo idee głoszone na uczelni wpisywały się w nurt art deco, jednak z czasem Bauhaus zaczął bardziej stanowczo stawiać na istotność funkcjonalności przedmiotu, tym samym powstał nowy styl (głównie w architekturze oraz wzornictwie przemysłowym). Głównymi założeniami była wspomniana funkcjonalność, połączenie w jednej osobie projektanta, artysty i przemysłowca oraz to, że projektowanie jest zarówno sztuką, jak i nauką

 

 
New Look – Pierwsze symptomy nowego stylu pojawiły się jeszcze przed II wojną światową. Po raz pierwszy nazwy „New Look” użyto przy okazji promocji debiutanckiej kolekcji Christiana Diora w 1947 roku. Nowy styl w sztuce użytkowej i designie charakteryzował się asymetryczną, biomorficzną formą, mocnym kolorem, drobnym deseniem.
Do Polski nowe tendencje dotarły na krótko przed czasami politycznej „odwilży” 1956 roku. Istotną rolę w propagowaniu nowoczesności i pojęcia „dobrego wzoru” odegrał Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie założony przez Wandę Telakowską. Jednak, jak podkreśla dr Barbara Banaś, ceramiczny design lat 50. i 60. w Polsce to nie tylko projekty powstające w pracowniach IWP, ale również bogata i dotąd rzadko prezentowana oferta polskich wytwórni porcelany.
– Polski New Look to przede wszystkim specyficzne formy dekoracji. Z braku możliwości technicznych stosowano proste wzory i techniki, jednak pozwalały one na uzyskiwanie oryginalnych efektów. Nowoczesne, abstrakcyjne wzory, którymi ozdabiano przedmioty nazywano „pikasami” (od nazwiska Picassa)
Biskwit – wyroby z ceramiki poddane obróbce termicznej, które nie są oszkliwione. Pojęcie używane najczęściej w stosunku do wyrobów porcelanowych.

 

 
Porcelana -rodzaj białej, przeświecającej ceramiki wysokiej jakości, wynaleziony w Chinach w VII w. Porcelana jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrobów w temperaturze od 920-980 °C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) aż do 1280-1460 °C (wyroby szkliwione). Charakteryzuje się niską nasiąkliwością, bardzo dobrymi właściwościami dielektrycznymi, dużą wytrzymałością mechaniczną, wysoką odpornością na działanie czynników chemicznych i nieprzepuszczalnością dla cieczy i gazów.

 

 

Majolika -Majolika – ceramika pokryta nieprzezroczystą polewą ołowiowo-cynową o bogatej kolorystyce. Rodzaj fajansu produkowanego we Włoszech od XIV w. do XVII w. Z majoliki wyrabiano przede wszystkim bogato zdobione naczynia. Produkcja majoliki rozwinęła się pod wpływem ceramiki mauretańsko-hiszpańskiej, importowanej do Włoch przez Majorkę (stąd nazwa). W XV wieku produkcję rozpoczęto także we Florencji (wprowadzono rzeźby z majoliki). Na początku XVI w. rozwinął się styl istoriato (narracyjny), czyli zdobienie scenami mitologicznymi, historycznymi oraz biblijnymi. Malarzami tego stylu byli zazwyczaj wybitni artyści, a inspiracji szukali w dziełach Rafaela i jego uczniów.

 

 
Plater – przedmiot metalowy, na który naniesiona jest cienka powłoka z innego (bardziej szlachetnego)  metalu lub stopu. Platery były tańsze od sreber, w związku z czym, były szerzej dostępne.

 

 
Miedź , mosiądz , brąz,
Zdjęcia dla porównania różnic.

 

 
Oleodruk– odbitka naśladująca obraz olejny, uzyskana na płótnie, papierze lub innym materiale w technice oleografii lub chromolitografi. Oleodruki szczególnie popularne były w XIX wieku, gdy często odznaczały się niewielką wartością artystyczną. Stąd słowo „oleodruk” w mowie potocznej ma często negatywne zabarwienie i kojarzone jest z kiczem.

 

 
Akwarela – akwarela jest jedną z technik malarskich, w której  wykorzystuje się farby akwarelowe – będące farbami wodnymi. Z punktu widzenia artystycznego, eteryczna i świetlista, z punktu kolekcjonerskiego – jeśli jest dziełem klasyków – równie atrakcyjna. Przez pozorną łatwość, niestety technika ta jest bardzo często kaleczona, warto więc wiedzieć czym akwarela jest, a także jakich błędów należy się wystrzegać – zarówno tworząc, jak i kolekcjonując.

Jako podłoże najczęściej stosuje się papier, zazwyczaj specjalistyczny, fakturowy. Malowanie polega na stopniowym nakładaniu cienkich, niemalże transparentnych warstw farby, przez które przebija podłoże. Jest to technika uważana za jedną z trudniejszych, gdyż wymaga niesamowitej precyzji i dokładności w nakładaniu farb na papier, który ze względu na swoje właściwości sprawia problemy w nanoszeniu poprawek.

 
Obraz olejny– Technika ta polega na pokrywaniu naprężonego i zagruntowanego płótna, gładkiej deski lub innego podobrazia farbami, składającymi się z oleju lnianego (lub rzadziej innych roślinnych olejów schnących, np. konopnych, makowych) i odpowiednich pigmentów. Sporadycznie stosowany był też wosk, który pełnił funkcję stabilizatora spowalniającego oddzielanie się oleju lnianego od pigmentów.

Malarstwo olejne ma bardzo dużą swobodę w doborze i mieszaniu barw, uzyskiwaniu efektu matu lub połysku. Z łatwością tworzą się efekty półprzezroczystości, przenikania barw oraz złożone faktury jak również impasty. Po opanowaniu podstaw warsztatu jest stosunkowo łatwą i wdzięczną techniką. Umożliwia ona wielokrotne retuszowanie przez nakładanie kolejnych warstw farby na obraz. Obrazy olejne cechuje też duża trwałość.

 

Staloryt-Staloryt jest techniką druku wklęsłego. Ze względu na zalety materiału jakim jest stal, zapewniał możliwości wielokrotnego i nienagannie doskonałego druku niezależnie od ilości wykonywanych odbitek. Powtarzano w tej technice działa największych mistrzów malarstwa bo jej precyzja i jakość pozwalała dokładnie odtworzyć nawet najbardziej rozbudowane, wielopostaciowe kompozycje. Dlatego staloryty są dziś chyba najczęściej spotykanymi grafikami na rynku antykwarycznym.

 

 
Drzeworyt-technika graficzna należąca do druku wypukłego. Drzeworytem nazywa się również odbitkę uzyskaną tą techniką. W technice tej używana jest deska, na którą nanosi się rysunek, a następnie przy pomocy specjalnych narzędzi wycina się tło, które na odbitce będzie białe.
 

 

 Szkło prasowane  W czasie produkcji wyrobów prasowanych masa szklana  poddawana jest do formy, w której po procesie prasowania surowiec przybiera jej kształt. Metoda ta stosowana jest głównie do produkcji większych serii np.: popielnic, świeczników, talerzy.

Powstałe przedmioty odpręża się i zdobi ręcznie, tak jak szkło dmuchane. Kolejne etapy produkcji: kwaszenie, matowanie, kontrola jakości, pakowanie, magazynowanie i wysyłka również przebiegają tak samo jak w wypadku szkła dmuchanego.

 

 

Judaik – Określenie dotyczące wszelkich przedmiotów dotyczących kultury żydowskiej.